Thursday 9 February 2012

DERI DIOH Bab 8 : Musing Padi



Kok Ngoh sibuk ngisi air dalang bocong. Mok ngan ayoh ndok encabuit benih de tanoh ulu. Embong Nab je tinggae. Nunggu ghumoh. Nunggu Sitoh ngan Jamei ghentek. Mok ajok belake hak lain te. Ghamei-ghamei kaghang deghaih sikit. Dioh ngan Abang Jaih betenggek ataih pelanto dapor. Abang Jaih tokek-tokek tangge ngan paghang puting. Sambei te main nyawak teke teki ngan Dioh. Dioh minait ngait main teke teki. Mentor-mentor begelok je ngan Abang Jaih. Keghaknye Diohlah ngan lengit. Ketnye Abang Jaih ghajin ngelait.

Mok ngambik ambong dalang ghumoh padi. Ndok isi benih padi kaghang. Ayoh tengoh ngasoh paghang ataih pelanto. Dekait ngan tangge Dioh betenggek ngan Abang Jaih te. Sokmo ayoh ngasoh dulu kala ndok koner-koner. Ayoh kabo tak sedak kala mawok paghang tak beghasoh bejalan. Dioh nampok ayoh ngacu-ngacu mate paghang ke kuku. Ayoh kiley-kiley semule. Tak puaih ati lagi. Dioh mandang ke mate paghang te dah bekilait ngat dah. Seme paghang ayoh gitu belake. Tak beghani lalu Dioh ndok main-main ngan paghang ayoh.

Ayoh jighuih mate paghang ngan air dalang tempughung. Letok lagi pade kuku. Lepaih te ayoh lak ngan kain bughuk. Baghu siak. Ayoh saghong paghang te. Ikait de pinggang. Kok Ngoh dah siak. Abang Jaih ngan Dioh tughuin ke tanoh. Sitoh ngan Jamei betenggek de bendoi pintu dapor. Ndok nengok oghang bejalan. Sitoh ndok ngikuit jugek tadi. Ket tak bagi dak ayoh. Tak dek oghang nok main ngan Jamei te kaghang. Embong Nab angkit Jamei. Keypok je dak Embong Nab.

Mok bawok due ambong. Beghi ke ayoh se. Mok sughuh Kok Ngoh isi bocong air te dalang ambong pade ayoh. Mok mawok jugek paghang. Letok dalang ambong jugek. Mok sughuh Kok Ngoh ngambik kain tutuk kepale mok. Besibei pade buluh hak mok buat penyidei de pelanto. Haghi elok ceghoh. Dah ngansor ke teduh. Kala pegi deghaih ngait kaghang, tak daye ke panaih. Melenging de situ kaghang. Mok pun tak daye. Ini ke pulok Dioh, Abang Jaih. Kok Ngoh puin.


**********************************************


Tapok semei te dalang tanoh Wan Sokdoh. Tanoh daghait sikit pade paye. Sebeloh sini je. Tak jauh ngan ghumoh Dioh. Kulu siket pade peghigi. Keghak dah mok nompang nyemei padi de situ. Wan Sokdoh tak kesoh. Kala tidok mok, oghang lain puin ander nompang. Elok ngat tanohnye. Gembor je. Mudoh idup anok benih. Lapang pulok te ghanta itu. Wan Sokdoh senighi lame dah tak muat paye. Tak ghuit dah kabo dak Wan Sokdoh.

Beloh daghait sikit pade tapok semei te ander pokok petei. Mok letok ambong de pangkei die. Ayoh letok jugek. Dah bebanei petei te. Dioh encongok kataih. Nampok dak Dioh petei te ander pudung. Banyok jugek. Ander tige empait pudung laghoh. Jatoh dalang anok benih. Dioh kutik se hak gayenye baghu gugo. Abang Jaih ngambik jugek. Abang Jaih kintor-kintor ke pudung te. Ligait je. Lepaih te Abang Jaih laempo ngaler ke paye. Neghebang pudung te. Laju je. Nuu jauh ke tengoh paye jatuhnye. Dioh tak ndok muwat gitu. Dioh nok main. Bulu pudung te penoh lagi. Dioh nok muwat kepale oghang. Kenaen ngat Dioh main pudung petei. Dioh kutey bulunye nyadi ghupe oghang. Omtiner. Siak ngan mate, muluit. Idung skali. Bulu te nyadi ghambuit. Lawo ngat pade Dioh. Dioh bawok gi dekait ayoh.

Kok Ngoh ngan mok dah mule encabuit. Beloh daghait sikit. Ayoh gi ke beloh tepi paye. Dioh ngikuit ayoh encabuit de situ. Pudung ghupe oghang te Dioh letok ataih tanoh dekait Dioh. Ayoh sughuh Abang Jaih tetaih akor hak banyok beselighait dalang semok beloh ulu. Nok ngikait benih kaghang. Dioh dengor Kok Ngoh becakak ngan mok. Ket tak dengor ulaih butirnye. Banyok dah benih mok ngan Kok Ngoh. Hak ayoh puin gitu jugek. Ayoh longgok setempait. Dioh puin letok skali ngan longgok ayoh te. Kighi kanaen Dioh encabuit. Sedak ngait Dioh nengor bunyi benih te tecabuit. Bekeghah-keghak. Seghupe bunyi kegheba encaguit ghumpuit.

Abang Jaih mawok empait jalor akor. Letok dekait ayoh. Abang Jaih nolong jugek encabuit dekait ngan ayoh. Ngelincoh belake tangan encabuit benih te. Cabuit cabuit pukui ke ujung kaki. Ndok muang tanoh. Dioh muwat jugek gitu. Abih bekepuh kaki Dioh ngan debu tanoh te. Ket Dioh tak kesoh lalu. Dioh kenaen muwat gitu. Bau tanoh te puin sedak pade Dioh. Benih te gitu jugek. Wangi je bau. Dioh encabuit lagi. Ngelincoh je tangaen Dioh same ngan ayoh. Same ngan Abang Jaih.


**********************************************


Ayoh ikait unteing benih pade gandor kayu. Lima unteing depain, lima belakang. Mok ngan Abang Jaih mawok ambong. Dalang ambong puin bubuh jugek benih. Dioh mawok bocong air. Tinggae kogheknye aje dah air te. Abih tuntung dak Dioh ke tanoh. Ander keladok.  Kok Ngoh mawok paghang mok.

Haghi dah ngujung. Tak lame lagi ndok megeghik. Angin betiuk je. Dioh meghati ke benih hak tak becabuit lagi. Beghombok je tiuk dak angin. Lawo ngat. Kesaen cabuit te puin lawo. Nampok benih te bepula-pula. Suke ngat ati Dioh nengoknye. Ghase tak ndok balik. Ket mok sughuh jalan deghaih. Kaghang gelak. Tak nampok jalaen. Belaghi-laghi Dioh ngejor. Laju belake oghang bejalaen. Ayoh loghait ndok ke sugha. Oghang mace Yasin malang ni. Malang Jemahat memang gitulah sokmo.

Sampae de ghumoh ayoh teghuih letok benih bawoh ghumoh padi. Mok ngan Abang Jaih ngeluokan hak dalang ambong. Letok de situ jugek. Esok boleh dah mule nguboh. Petok dah siak. Paye mok beloh iley paye Wan Sokdoh. Ander lapan petok. Mok muwat ngan ayoh je. Wan Sokdoh tak muwat. Takdek pulok oghang majoknye kali ini. Sekalenye ander je. Kala tak keseme puin bagi due. Ket ini takdek bang saper majoknye. Entoh ngape. Dioh tak tau haje. Hak Dioh tau, mok muwat sokmo. Kala sampei musing die, mok muwatlah. Jaghang ngat wasae gitu haje paye te.

Ayoh teghuih je ke peghigi. Abang Jaih ngikuit. Mok naik ke ghumoh dulu. Dioh ngan Kok Ngoh puin. Nok ngambik kain. Sitoh ngan Jamei beghambait neghekang mok. Dioh tunjuk ke Sitoh pudung petei ghupe oghang te. Suka ngat Sitoh dapat main. Ghalit Sitoh mbelek. Ciung due tige kali. Jamei puin nok megang jugek. Beghebuit pulok ngan Sitoh. Beghambait ke dapor. Dioh bior ke haje.

Esok skoloh lagi. Tak boleh Dioh nok ngikuit mok gi nguboh. Lusa baghu boleh. Haghi Saktu. Lambaitnye. Dioh suke ngat ngikuit mok nguboh. Ket Dioh tak tughuin puin ke dalang paye te. Mok tak bagi. Lintoh banyok. Mok sughuh Dioh duduk ataih bataih je. Kala tidok puin duduk dalang pundung hak ayoh buat tengoh paye te. Dekait ngan alor. Dioh kenaen ngat jugek duduk dalang pundung te. Beghangin je. Tidok puin Dioh nelek ikan dalang alor. Ghalit ngat Dioh kala duduk tengoh paye te. Uko metang aghi puin takdek hae.


**********************************************


Mok letok benih de penjughu petok. Dekait ngan pundung.  Ander dah sepaghuh petok mok nguboh. Petok hak mule tepi pundung. Mok nguboh sengsoghang je pagi semalang. Ayoh tak dapait nolong. Nok nogheh. Lagi puin semalang haghi Jemahat. Ayoh nok deghaih ke mesejid. Mok keghak ngat dah nguboh sengsoghang. Mok muwat sengkait tedaye je. Dah tinggi matehaghi, mok beghentilah. Melenging ngat. Tak daye jugek dak mok.

Dioh pepagi lagi dah besiak ndok ngikuit mok. Tak dan minung de ghumoh. Ket Dioh tau mok mawok bekae. Dioh nampok Embong Nab mubuh dalang ambong. Lempeng nyor ngan sambae tumih ikan bilih. Air kopi dalang pelaih. Gemor ngat Dioh makan lempeng te. Jodo pulok ngan air kopi. Boleh makaen ataih pundung kaghang. Lagi sedaknye.

Dioh belaghi dulu ke tebing. Abang Jaih ngan Kok Ngoh puin nok  ngikuit jugek. Ket lambait sikit. Nok makaen dulu. Sitoh ngan Jamei tak banguin lagi. Kala tidok, ngelupo jugek nok ngikuit. Ayoh dah lame ke sebeghang. Nogheh. Ayoh dah kabo ke Abang Jaih ngan Kok Ngoh sughuh nolong mok nguboh. Kala dan kaghang ayoh nolong jugek.

Dioh dah naik ke pundung. Mok baghu sampae. Bekabuih lagi. Paye Wan Sokdoh puin bebalang je nampok. Tetibe je Dioh ghase ngelemaen tengkok. Sejuk je Dioh ghase tiuk dak angin pagi te. Mencacok bulu ghome Dioh. Dioh nampok Abang Jaih ngan Kok Ngoh baghu sampae. Abang Jaih mawok tajo ngan tangguk. Kok Ngoh mawok ambong. Laju je Kok Ngoh ngan Abang Jaih neytae bataih. Takuit mok maghoh lambait.

Mok ngemaihkan ikait kain tutuk kepala. Lepaih te mok encapei caka bawoh pundung. Kaih-kaih dak mok ander kekoghek ako bente dalang petok ngan caka te. Tak beghape cuci. Abang Jaih enjengok dalang alor. Tangguk te Abang Jaih bawok sekali. Nok nangguk anok ikaen. Boleh muwat umpaen tajo. Dioh tughuin ngikuit Abang Jaih bejalaen ngikuit alor. Mentor-mentor Abang Jaih nangguk. Tak dapait. Sipuit anderlah masuk dalang tangguk. Buang je dak Abang Jaih. Tangguk lagi sekali. Baghu dapait. Anok sepait ghonggeng. Haluih ngat. Ket Abang Jaih ambik jugek. Abang Jaih sughuh Dioh ambik cebok tin dalang pundung. Belaghi Dioh ngambiknye.

Mok ngan Kok Ngoh dah tughuin ke dalang petok mawok sesoghang unteing benih te. Nok nyambung hak mok dah siak semalang. Air engkait ataih keting je. Sedang elok nok nguboh. Empang dalang paye Wan Sokdoh te bebuke siket je. Ayoh nyage empang te. Dekait. Senang ayoh nok nengoknye. Kuncinye ander pade ayoh. Tok Empait nyeghoh ke ayoh sughuh nyagenye. Lame dah.

Dioh ngan Abang Jaih tak sudoh lagi nangguk dalang alor te. Ander dah lime nang ekor anok ikaennye. Boleh dah nahan tajo. Abang Jaih pusing balik ke pundung. Dioh ngikuit. Abang Jaih ngambik tajo hak besandor pade pundung. Ander empait bentuk. Bawok dak Abang Jaih ngale kulu. Abang Jaih mubuh umpaen anok ikaen te pade mate tajo. Dioh meghati je. Letok dak abang Jaih tajo te jauh jauh. Dioh ngekor bang koner Abang Jaih nok macok tajo te.


**********************************************


Ayoh baghu sampae ke bighei paye. Siak dah nogheh. Dioh nampok ayoh datang ke pundung. Sampae tengoh bataih ayoh beghenti. Ayoh teghaweh ke mok. Kok nok namboh lagi benih. Kabo dak mok tak payoh. Nok ngabih ke hak sedia te haje. Sedang eloklah penuhnye dua petok. Aghi ni laju siket. Betige ngubohnye. Matehaghi dah macok. Mate mok nampok tekeiseit-keseit. Kok Ngoh gitu jugek. Abang Jaih tengoh ghalit nok ngabihkan baghih dekait ke bataih. Anok benih dalang tangaen Abang Jaih puin dah tak sampae secekok.

Dioh meghati ke ayoh naik ke pundung. Dioh nanye ke ayoh kok ndok lempeng. Ander lagi dalang besen. Ayoh sughuh ambik sekeping. Dioh ambik se bubuh dalang besen pelastik hak kecik. Ayoh tughuin ke tepi alor . Ndok masuh tangaen. Tak dan ayoh ndok enceluk tangaen ke dalang air, tibakan dengor bunyi ngelempaih je beloh kulu. Ayoh bedighi. Dioh enjenguk jugek. Abang Jaih tebeghenti. Laju je Abang Jaih encocok ke anok benih hak pengabih. Abih je, teghuih Abang Jaih ngungkeh belaghi neytae bataih ngaler kulu. Abang Jaih agok dah. Tajo hak Abang Jaih tahan te dah belabu.

Lintang pukang Abang Jaih belaghi. Dioh ngikuit jugek. Nampok dak Dioh tajo de ulu sekali hak belabu te. Muteh je nampok dak Dioh peghuit ikaen te. Ngelempaih pade mate tajo. Besor gayenye. Sampae je Abang Jaih teghuih encabuit tajo te. Melenduit batang tajo nampok dak Dioh. Beghait je gaye Abang Jaih mawok tajo te naik ke bataih. Dioh datang dekait. Encangkung tepi ikaen te. Ghuwan. Besor. Ndok same besor ngan betih Dioh. Ngemboit je peghoit die. Tibakan ghuwaen te melompait. Tekenyoih Dioh. Cemaih tengkalik masuk ke alor. Mujo dan Dioh mauit betih Abang Jaih. Bingkaih Dioh banguin. Abang Jaih sughuh Dioh ngambik sauk de pundung.

Belaghi Dioh ke pundung. Dioh kabo ke ayoh tajo te dah ngene ikaen ghuwaen besor. Ayoh ngangguk je. Dalang muluit ayoh ander lempeng lagi. Dioh ngambik sauk hak besangkuit pade dinding luwo pundung. Dapait je teghuih Dioh belaghi ke dekait Abang Jaih. Abang Jaih tengoh megang ghuwaen te. Takuit telepaih. Sayang ngait me telepaih ghuwaen besor gitu. Jaghang dapait.

Dioh ngunjuk sauk te ke Abang Jaih. Letok dak Abang Jaih dekait ngan ghuwaen te. Abang Jaih angkit ghuwaen te letok dalang tangguk. Tekain dak Abang Jaih kepale ghuwaen te. Abang Jaih ndok nanggae ke mate tajo pade muluit ghuwaen te. Jenoh jugek Abang Jaih nok nanggae ke mate te. Ke dalang ngait lekaitnye. Bedaghoh-daghoh dah muluit ghuwaen te. Lame te baghu tanggae. Angkit dak Abang Jaih sauk te. Tajo te puin ambik jugek. Abang Jaih bawok ghuwaen te balik ke pundung. Dioh ngikuit belakang Abang Jaih. Boleh makaen gulei ghuwaenlah kaghang. Dioh becakak dalang ati sengsoghang. Sedaknye. Dioh senyung sambey bejalaen laju ngekor Abang Jaih.


**********************************************


Mok ngan Kok Ngoh dah naik. Penoh dah belake dua-dua petok. Dioh ngan Abang Jaih ghalit ngait nengok ghuwaen te lagi. Ngelodek-ngelodek je. Encaghi lubang nok keluo. Dioh cocok-cocok ekor dia. Lagi kuat ngelodeknye. Ayoh dah takdek de pundung. Dah balik dulu. Haghi dah nok lohor.

Kok Ngoh ngambik cebok hak tesangkuit pade kayu becacok tepi alor. Kok Ngoh encedok air nok masuh kaki. Belumpo sampei ke pehe. Ander masenye Kok Ngoh letih nguboh sambey bedighi, Kok Ngoh duduk je dalang air belumpo te. Mok gitu jugek. Sabitkan abih lalu kotor seluo Kok Ngoh sampei ke pehe. Kok Ngoh jighuih air banyok. Uko lejuit sekeghait badan. Tak lame te, mok pulok datang. Begiley mok encedok air ngan Kok Ngoh.

Mok sughuh Dioh ngan Abang Jaih balik. Bawok ikaen te cepait. Boleh deghaih  siang dak Embong Nab. Kok Ngoh kutik bekaih-bekaih makaen te tadi. Bawok ke tepi alor. Semenye Kok Ngoh celuk dalang alor. Lenggang-lenggang dak Kok Ngoh. Tidok koto ngait nok masuk dalang ambong. Balik ke ghumoh kaghang baghu basuh semule ngan sabuin.

Ayoh dak siak mandi. Embong Nab tengoh sibuk de dapor. Sitoh ngan Jamei senyak je. Entoh koner mainnye te. Sekalenye sibuk ngaca Embong Nab de dapor. Dioh nampok banyok tangkei taghuk ubi kayu besaepoh ataih pelanto. Patutlah senyak je. Ghalit main ngan tangkei itulah te. Dioh naik ngambik tegholo. Nok gi peghigi. Mandi. Melengaih lalu dah badaen. Ngetit-ngetit.

Abang Jaih teghiok ke Embong Nab. Ghuwaen te Abang Jaih letok ataih pelanto. Ngelodek jugek lagi. Embong Nab datang. Abang Jaih ngabo ke pesaen mok sughuh siang deghaih ikaen te. Buait gulei. Embong Nab sughuh letok ataih pelanto te aje dulu. Nok siang de situ je. Mudoh. Tong legei dekait. Senang nok masuhnye.

Embong Nab sughuh Abang Jaih ngupaih nyor. Dua butey. Ghuwaen beso. Kala tak lemok tak sedak. Baghu je Dioh nok tughuin tangge, Embong Nab mintok Dioh tolong  petik ke lade. Embong Nab ngambik tempughung lame de dapor. Beghi ke Dioh. Nok ngisi lade te kaghang. Banyok mok tanang beloh tebing pade ghumoh padi. Ander jugek pokok tetanang mok hak lain. Pokok ubi kayu puin de situlah jugek.

Petang ni mok kabo nok gi lagi encabuit benih. Mok nok deghaih menoh ke petok-petok te. Dioh nok ngikuit jugek. Ghugi tak pegi. Tenampok-nampok dak Dioh tapok semei te. Ija je daghi jauh. Seme bende de situ Dioh kenaen. Bau anok benih. Pokok petei. Angin. Ghupe anok benih kene tiuk. Beghombok je. Ghanta itu lapang. Lawaih. Sabitkan kuat anginnye. Sejuk je kene ke muke. Kenaen ngait Dioh. Sabitkan nok ngikuit senalo. Dioh nok ngikuit sampei abih anok benih te becabuit. Kala boleh sokmo omo ander pokok benih te de situ. Dioh tak jemu. Tak peghenoh puaih duduk de situ.


**********************************************


Sebulaen dah lepaih mok abih nguboh. Mentaghe nunggu padi besor, mok muwat mende lain. Mok kabo ndok muwat tikor. Mengkuang banyok. Mok saje tanang. Dekait peghigi. Ghugi bio ke wasei haje. Mok nganyang senighi. Embong Nab puin belajo jugek dengaen mok. Boleh dah sesikit. Nyelang-nyelang ngan mok. Mok nok muwat dua ke tige bidang. Kala dan. Senang nok nyemor padi sok. Teghendok puin mok nok muwat jugek. Nok engganti hak lame. Dapait sebutey puin jadilah kate dak mok. Boleh pakei mase nuwei. Hak lame ander. Ket dah belubang-lubang. Temboih dak panaih.

Beloh pagi mok tughuin jugek ke paye. Kala haghi sekoloh mok gi sengsoghang je. Cuti Saktu Ahad ander lah Dioh ngan Abang Jaih nemaen. Ayoh tak dapait beloh pagi. Getoh kene betogheh jugek. Beloh petang jelah ayoh dapait tughuin. Tak boleh tinggae lame-lame. Bimbang ander anok batang padi mati. Kene nyulang pulok. Tikuih puin kene peghati jugek. Kegheje dia dah ngeghit batang padi. Sabitkan asei pepetang ayoh nyuso je bataih. Ngeliling lepaih sepetok sepetok. Ayoh ngintei kok kok ander lubang tikuih pade bataih. Itu belung padi bebuoh lagi. Bughung pulok. Lagilah tak boleh tinggae.

Mok beloh petang jaghang tughuin. Nok nganyang. Esok tak dan pulok siak. Itu puin tolong jugek dak Embong Nab. Ayoh lah nengok beloh petang. Dioh ngan Abang Jaih tak tinggae me ayoh tughuin. Kok Ngoh puin keghak jugek gi kala takdek mende muwat de ghumoh. Lepaih je ngaji ngungkeh belakenye ngikuit ayoh. Keghaknye Dioh ngan Abang Jaihlah. Kok Ngoh ander mase te mok sughuh nolong kegheje ghumoh. Kala tidok puin nengok ke Sitoh ngan Jamei.

Kala dah lepaih ke paye te, takdek mendelah Dioh. Macang tak nok balik. Bukaen ander kegheje mende puin dapait Dioh nolong. Ket sibok ngat Dioh kala lepaih ke situ. Banyok mende boleh buat. Belaghi ataih bataih ngejo belalang. Ander ayoh keghait ke pelepoh palaih. Ayoh keghait dauinnye tinggae ander seleybor tapok tangaen. Ghupenye puin ander gaye tapok tangaen oghang. Muwat pemukui belalang. Mudoh sikit. Mengkala pakei tangaen haje. Jenoh. Belenje peloh ngejonye. Dioh ndok muwat umpaen kaey. Boleh ngaey dalang alor. Kengkadang te emboh jugek lekaet seluang ke kepor. Tidok puin tebakang. Ambik belake dak Dioh. Itulah peghalitnye. Kala tidok puin nengok Abang Jaih nyauk anok ikaen.

Ayoh sibok gebale ke anok padi. Inilah peghentaennye kene peghati bebetoi. Senalo bebeilek bebeler. Peghasaannye macang anok senighi. Sambey nyuso bataih te, ketok ketok dak ayoh ngan kayu. Nok ngala tikuih. Kala jumpe lubangnye ayoh sumbait dengan tanoh. Ander mase te ayoh tughuin muang ke ghumpuit. Kala tidok puin mele anok padi gheboh. Seme petok tengoh meghiyak tumbuh. Tak beghape nampok dah air. Ija belake. Itulah hak kenaen ngait dak Dioh duduk de situ. Macang padang bolo je. Luaih ngait pandang dak Dioh. Lawo betoi. Ndok ndok kala ander angin.

Selagi tak senje ayoh duduk de paye te lah lagi. Bilang petang gitulah. Dioh ngan Abang Jaih ngikuit jugek. Bukaennye tak panaih. Ket tak mende hae lalu pade Dioh. Angin kuaet. Tak beghase lalu ke panaih te. Ghalit ngejo belalang. Lupe Dioh ke panaih te. Abang Jaih sibok ngan hae dia. Nahaen tajo. Lukoh puin Abang Jaih tahaen jugek. Dalang alor. Abang Jaih muwat belait. Ayoh nolongnye. Kala bebelait gitu jaghang tak ngenenye. Tak banyok puin, dapait jugek tujuh lapain ekor. Lewaetlah nok ngulei te. Kadang te lebih. Boleh muwat pekasang pulok. Pekasang baghu sedak ngait. Tak anco kala gogheng. Keghak ngait Dioh mawok bekae ke sekoloh. Makaen ngan nasik. Gemo ngait Dioh.


**********************************************


Haghi ni laih skoloh penggae satu. Esok mule cuti. Malaihnye Dioh nok gi skoloh. Ket Dioh takuit mok maghoh kala tak gi. Ikuit ati Dioh, nok ngikuit mok ke paye je. Tengoh sedak de paye ni. Bughung banyok. Dioh kenaen ngat nengok. Ghiuh pulok te. Becuit-cuit. Melompait pade tangkei padi. Lepaih se se. Bughung ciok, pipit. Buoh padi dah keluo. Dah ngansur beghenaih. Itulah hak ngan giler ngat dak bebughung te. Nampok lawo betoi paye te mase ini. Tak puaih sokmo Dioh mandang. Tangkei padi meliuk lentok kene tiuk dak angin. Kuning ke ija-ija.

De skoloh Dioh tak beghape nok mainnye. Oghang lain toksoh kighelah. Haghi laih. Cekgu tak ngajor. Kadang tak masuk. Ander cekgu beghi keghetaih lukisaen. Sughuh buat gambor. Tajuk bebaih. Dioh buat. Ket jangaen ke tidok je. Oghang lain ghiuh tenor main. Dalang kelaih. De luo. Agoknye dah siak belake te. Dioh duduk ngoceh lagi keghetaih lukisan te. Tak siak-siak. Cikgu pulok tak ngabo sughuh antor ke tidok. Dioh ingait ke ndok balik je. Esok cuti. Lame pulok te. Dua minggu. Dioh embayangkan sukenye mase te sok. Dioh dah beghangaen nok ngikuit mok bilang haghi. Macang-macang Dioh tebayang nok muwat de paye te. Saghi sontok puin takdek hae ke Dioh. Tak mboh jemu lalu.

Tibekan tesentok Dioh. Tekeghenyuih. Loceng balik bebunyi. Ngelaboit Dioh ngemaih buku, pensei. Dioh podoit-podoit je dalang beg. Ndok ngelupur gayenye. Keluo je pintu,  teghuih Dioh pegi ke kelaih Abang Jaih. Dioh tunggu dekait pintu. Kulu kilir Dioh. Lambait pulok Abang Jaih ni. Dioh sandor pade tiang depaen longkang. Beg Dioh letok ataih simin. Nampok je Abang Jaih keluo teghuih Dioh capei beg. Laju je Dioh belaghi ke pintu pagor. Tak sabonye Dioh nok deghaih sampei ke ghumoh.

Sekoloh Dioh dekait dua batu lebih ngan ghumoh. Ket sedey je pade Dioh. Main ngan bilang haghi. Dekait je pade Dioh. Bejalaen ghamei-ghamei pulok te. Lagilah tak beghase ke letihnye. Lame ke laju Dioh. Beg, skali Dioh selepang. Skali junjung dak Dioh. Abang Jaih tinggae jauh de belakang ngan kawan dia, Sarit. Anok Aki Toho. Kawan baik ngan Abang Jaih. Bejalaen main-main je.

Sampei de ghumoh teghuih Dioh mandi. Lepaih te teghuih ke dapor encaghi Embong Nab. Embong Nab tengoh nimbok gulei. Gulei manih pucuk labu. Ander keledek meghoh sikit gayenye. Ikaen pekasang dah gogheng. Dalang pinggan ayan. Sedaknye bau. Mentor mentor lapor peghuit Dioh. Ket kene tunggu ayoh dulu. Ayoh tak balik lagi daghi mesjid. Dioh ambik sekor ikan pekasang gogheng te. Ikaen tegheboi. Dioh bawok ke pelantor dapur. Betenggek de tangge. Meghatoh ikaen te. Tegur dak Embong Nab. Mok maghoh meghatoh ikaen. Esok kene cacing. Ket Dioh laju je ngunyoh. Sedak betoi. Panaih-panaih gitu. Dekait dah nok abih ikaen te, Dioh nampok ayoh balik. Bolehlah makaen cepait.


**********************************************


Masa inilah tengoh banyok betoi kegheje mok ngan ayoh. Ayoh nok muwat selayuit. Nok nakuit ke tok mukim (istilah ayoh ontok ). Kala tidok, jenohlah dia ngumbuit batang padi. Ayoh kabo emboh uko langsae semalamaen bantaenye. Sabitkan malang-malang puin ayoh tughuin jugek enjengok padi. Nyuluh. Pendeknye musing ini payohlah lece ndok ngughuit tulang belakang. Begheboit ngan tok muking te sekian. Hak lain tak masuk kighe lagi. Ngan kelasornye, pipit, ciok, tikuih. Ngelintor te lah ayoh ngan mok keghejenye.

Kelentong tin puin ayoh nok muwat. Ayoh nok tagang ke batang jeghing tepi paye. Bawoh te ander ayoh dah muwat pangkin buluh. Boleh taghik kelentong te daghi situ haje. Banyok ngat pipit, ciok mengkala pepetang haghi. Ghiuh tenor te lah bunyinye. Kala taghik kelentong tin te emboh jugek laghi. Dioh boleh ngat me sengkait ndok naghik kelentong te. Memang jadi kesukaan pulok Dioh naghiknye. Ayoh dah sughuh Abang Jaih ngompoikan tin hak kosong. Kala buat deghaih boleh pasang teghuih.

Petang ni tak ngaji. Haghi Jemahat. Tokki Aji Haghuin kabo tak payoh datang kala haghi Jemahat. Apa lagilah Dioh. Suke ngatlah. Boleh deghaih ngikuit mok. Abang Jaih tak ngikuit. Gi encaghi tin. Ayoh sughuh caghi banyok banyok. Kuat sikit bunyinye. Boleh letok ghate. Abang Jaih kabo ndok caghi tepi-tepi lebuh. Kengkadang nyeipoh tin campok dak oghang gitu haje. Abang Jaih bawok sekali guni bughuk. Banyok dalang ghumoh padi.

Mok kabo nok tughuin sekejak je petang ni. Ndok namboh sikit je lagi selayuit. Mok kabo Dioh tak payohlah ngikuit. Esok je lah. Ket Dioh dah laghi dulu. Dioh kabo nok teman mok. Nok nengok mok muwat selayuit. Tak dan mok nok becakak lagi Dioh dah takdek. Sekejak je Dioh dah sampei ke pundung. Ngambik sauk. Itulah kegheje Dioh asey ke paye. Nyauk anok ikaen. Nangkak belalang. Abih sutnye kala takdek mende nok buwat Dioh bejalaen je netey bataih. Nunggu mok nyudoh ke kegheje dia.

Mok dah tughuin ke tengoh paye. Macok ke selayuit. Lepaih te mok naik semule ke bataih. Dioh nampok mok megang tangkei padi. Mok lughuit-lughuit ti. Dioh belaghi ke dekait mok. Mok kabo tak lame lagi bolehlah pilih-pilih tuwei kala nok muwat emping. Suke ngat Dioh. Mulalah tak sabor je ghasenye. Mok bejalaen ke petok lain. Pegang lagi tangkei padi te. Dioh ngekor je belakang mok. Kain selayuit hak mok bawok tadi mok sangkuit ke kayu becabang. Pacok lagi tengoh paye. Sampei abih. Dioh netey je bataih ngikuit mok lepaih sepetok sepetok.


**********************************************


Masuk minggu kedua dah cuti skoloh. Seminggulah Dioh ngondeng mok ke paye. Bilang haghi. Tak bejede lalu. Sampaelah ke pagi ini. Haghi Senin. Mok kabo dah semalang, pagi ni nok nuwei padi muda. Boleh dah tuwei nyelang-nyelang. Kala nok ngutik ghinggi lewait mat dah. Takdek aghoh dah Dioh. Subuh lagi Dioh dah mencangok de dapor. Nengok Embong Nab masok pemakaen pagi. Berkelubung je Dioh ngan kain batik. Betenggek pade bendoi pintu dapor. Oghang lain puin banguin jugek dah. Sitoh ngan Jamei je tengoh ngeleikot ataih lecer. Tak bekotek lalu.

Haghi ni tambohlah sukenye Dioh. Mok ngajok Mak Andok Sekdoh nolong nuwei. Adik tighi mok. Dekait je ghumoh dia. Dilir sikit pade ghumoh Dioh. De Gayoh puin mok ajok jugek. Anok Mak Andok. Tinggae dia je soghang anok Mak Andok hak ngan belung lepaih. Dua lagi kakok ngan abang De Gayoh dah nikoh belake. Duduk tempait lain. De Gayoh sepeghaih ngan Kok Ngoh. Kok Ngoh puin suka mait jugek ander saing nuwei te. Pak Andok Seman ayoh ajok ngemping je. Dia puin nogheh haghi ni. Ayoh dok. Nok nolong mok.

Lepaih makaen pagi te, mok tughuin ngambik ambong dalang ghumoh padi. Pisa tuwei dah ander de ghumoh. Ayoh dah tuko mate baghu. Papan tuwei ngan gonggangnye elok lagi. Tak payoh ayoh muwat baghu. Ander lime kesemenye. Ayoh buat senighi belake. Kadang te ander jugek oghang nempoh ngan ayoh. Ander te mintok tolong tuko ke mate pisanya aje. Pasei hak itu ngan payoh sikit kata dak ayoh me tak betoi-betoi ukonye. Dioh tak tau haje ke ghegenye. Hak Dioh nampok, ayoh ngan mok ander sokmo kegheje. Sibok ngat musing padi gini. Tak cukuk siang tak cukuk malang.

Teghendok lame hak tesangkuit pada paku dalang ghumoh padi te mok ambik jugek. Ander tige. Hak baghu mok bagi Kok Ngoh. Hak lama mok pakei. Beghi ke ayoh se.
Ayoh ajok deghaih. Ayoh kabo kala dapait tughuin pepagi gini tidoklah lame ngat belengingnye kaghang. Kok bolehnye belung macok matehaghi dah boleh naik. Ayoh tughuin dah dulu. Kok Ngoh tengoh masuk ke bekae hak dah bubuh dak Embong Nab dalang bekaih pelasetik. Dioh dah bejalaen ngan Abang Jaih. Mawok bocong air masok. Tak sampei lagi ke peghigi, Dioh dengor soghe Mak Andok becakak ngan mok. De Gayoh puin ander. Encebeit ghage bekae makan. Mak Andok puin mawok jugek ambong. Semenye bejalaen deghaih. Ghiuh je sambey bejalaen. Ket Dioh tak jelaih ke ulaih buteynye.

Sampei de pundung mok sughuh Kok Ngoh mukak pintu. Bekae te mok sughuh keluokan. De Gayoh puin meletok ke ghage dalang pundung. Lepaih te laju belake masuk ke paye. Ayoh dah masuk dulu. Ayoh negor Mak Andok nanye ke Pak Andok ander ke tidok muwat kabung. Mak Andok kabo ke ander. Ayoh kabo bolehlah ndok sikit misan makaen ngan emping. Dioh dengor je ayoh ngan Mak Andok becakak te. Sedaknya makaen emping ngan misan. Kala ander gula keghek lagi sedaknye. Boleh muwat kalu. Tak sabonye Dioh.


***************************************


Dua besen besor padi muda dah siak beleghae. Tutuk ngan daun pisang. Dua-dua ayoh letok dekat tempait ngogheng. Tak jauh ngan lesung. Api dah beghiduk dak Abang Jaih. Tungku besi puin dah letok. Dioh encangkung ngadak api. Dioh kaih-kaih api ngan kayu. Ghoncoh dak Dioh baghe hak tengoh. Neghebang je bunga api naik. Ghoncoh lagi dak Dioh. Neghebang lagi. Kenaen ngat Dioh nengoknya.

Megeghik baghu masuk. Mok ngan ayoh kabo ndok semayang dulu. Mentaghe nunggu Pak Andok ngan Mak Andok datang. Embong Nab tughuin mawok kuoli ngan besen. Nyighu sekali. Letok sekompoi tepi cupok lesung. Dioh nampok Abang Jaih mawok pelita ayan. Dua. Se Abang Jaih letok ataih cupok lesung. Se lagi sangkuit pada paku de tiang dekat pangkae lesung. Tak gelak ngat kaghang nok numbuk emping.

Ayoh tughuin. Mok ngikuit de belakang. Ayoh mawok tukui. Katok-katok dak ayoh pengapit gandor lesung. Bior tegak. Simpoi dawaenya puin kejak ke lagi dak ayoh. Jangaen dia meleywor masa numbuk kaghang. Habih makaennya cupok. Kayu pasung puin pantok dak ayoh sama tengoh. Abang Jaih mubuh papan kelepa bawoh pemijok. Kala bergodok kaghang, sedak bunyinya. Dioh meghati je kegheje oghang. Sekejak ke kepala lesung, lepaih te pangkae pulok. Mok sughuh Dioh ngambik nyighu de dapur. Belaghi selalu Dioh. Ngungkeh manjait tangge.

Mok dah mula ngogheng. Sughei dak mok api te sikit. Panaih ngat kuoli kaghang ghandang pulok. Tak sedak emping ghandang. Mok teghik sudit pengaca hak terselit celoh atak. Kilaih-kilaih dak mok sabuit ujung buluh te. Nok ke ketait sikit. Dioh, Abang Jaih ngan ayoh dah nunggu de pangkae lesung. Tak lama je mok ngogheng, Pak Andok ngan Mak Andok sampei. De Gayoh puin ander ngikuit. Mak Andok teghuih duduk dekat cupok. Mak Andok kabo dia ndok nyudik. Bior mok ngogheng. Ayoh boghok dulu ngan Pak Andok mentaghe nunggu mok ngogheng. Betenggek ataih kayu tiang hak besusuin bawoh ghumoh padi. Ghiuh je pedengor dak Dioh. Embong Nab ngajok De Gayoh naik ke ghumoh. Entoh nok muwat mende. Tak tau haje Dioh.

Dioh mandang je mok ngogheng daghi jauh. Kaca-kaca. Pusor-pusor dak mok padi dalang kuoli te. Bukan main baunya. Wangi ngat pada Dioh. Tak puaih Dioh. Nok nengok dekait betoi. Lagi ke sedak baunya dekait gitu. Nampok dak Dioh padi te dah mula meghetih. Mula te dua tiga ulaih, lepaih te lama ke banyok. Laju je mok ngambik puntung kayu. Nok ngangkit padi hak ko lama ke beghia meghetih. Mok masuk ke puntung kayu pada telinga kuoli te. Dua-dua beloh. Deghaih mok tuang ke dalang cupok. Mak Andok ghiuh nyughuh deghaih numbuk. Kaghang sejuk pulok.

Pak Andok bingkaih banguin. Pak Andok nyadi kemudinya. Abang Jaih ngan ayoh mijok de tengoh. Dioh belaghi nok nolong mijok jugek. Entoh beghape kali kaki Dioh tekeloceh. Laju ngat. Bunyi kelepa te puin bukan main kuatnya. Sedak pulok bunyinya. Tergelok-gelok Dioh bilang kali tekeloceh kaki. Ander masa te uko nok tesungko Dioh. Deghaih je Dioh bepauit pada lengan ayoh. Pak Andok ngemudi lama ke laju. Kelepa lama ke kuat bebunyi. Suka betoi ati Dioh. Bau emping puin ko lama ko wangi. Pak Andok tak beghenti begodok. Dioh tak beghani dah nok mijok. Laju ngat.


***********************************


Abih dah padi sebesen. Ander sebesen lagi. Kala daye ayoh ngajok ngabihkan jugek malang te. Embong Nab tengoh nampi emping depan kepala lesung. Setimbuin dah sekang. Ander masa te Embong Nab tengkoh-tengkoh ti nyighu te. Oghang tak numbuk dah. Beghenti belake. Mok ngajok beghenti sekejak. Api te mok sughei dulu. Kuoli mok angkit letok ataih tanoh. Mok gosok-gosok belakang pinggang. Kohoit. Kabo dak mok.

Leloh jugek nok ngabih ke sebesen tadi. Sabitkan mok ajok beghenti dulu. Mok ajok makan emping hak tampi dak Embong Nab. Kok Ngoh datang mawok nyor kuko ngan gula kabung. Beghi dak Mak Andok tadi. De Gayoh mawok air kopi dalang koley besor. Bubuh dalang boko. Ander cawan ayan gentek. Lima nang butey nampok dak Dioh. Pighing puin ander.

Dioh tige beghadik nenggek ataih kayu tiang bawoh ghumoh padi. Ngunyoh emping. Siak dah begaoi dak Embong Nab ngan nyor campo gula kabung peghoi. Dedor lagi emping te. Dioh megang besen ayan beghisi emping. Sekali Dioh nyuak ke muluit Sitoh. Lepaih te muluit Jamei. Balik semula ke muluit Dioh senighi. Sedak ngat Dioh embahang emping te. Ghapuh je. Bekeghuk-keghak dalang muluit. Baunya puin sedak ngat pada Dioh.

Ayoh, Abang Jaih ngan Pak Andok datang duduk dekait Dioh jugek. Ataih kayu tiang te. Semenye megang pighing ngan cawan air kopi sesoghang. Dioh nengor je ayoh ghiuh boghok ngan Pak Andok sambey makan. Mok ngan Mak Andok makan bedua dekat cupok lesung. Embong Nab, Kok Ngoh ngan De Gayoh betenggek ataih longgok kayu. Ghiuh jugek boghok. Mentor-mentor begelok je. Entoh mende-mende hak ngeli ngat ke ati. Tak tau haje dak Dioh.

Abih je emping dalang besen ayan, Dioh banguin nok gi main dekait lesung. Ghanta pemijok te buat dak ayoh tempat pemegang. Kayu bulat bepalang melentang. Kayu te memang nyadi tempait main Dioh. Kenan ngat Dioh main tunggit-tunggit pada palang te. Bepusing-pusing. Sitoh datang jugek. Nok main sekali. Begiley-giley ngan Dioh. Entoh goner ander sekali te, Dioh telepaih tangan. Ape nok kabo. Belepuk ke tanoh. Teghantuk pulok pada tempait pemijok te. Pinor sekejak mata Dioh. Teghuih beghenti main. Sitoh puin tak ndok dah main. Kena maghoh pulok dak mok. Takdek kegheje nunggit de situ. Kabo dak mok. Dan dan itu  mok nyughuh Kok Ngoh bawok Dioh, Sitoh, Jamei sekali naik ke ghumoh. Sughuh tidor ke bebudok te dulu. Haghi puin dah lama ke malang.

Dioh ngekor Kok Ngoh sambey megang kepala. Sakit lagi. Kok Ngoh gosok-gosok sikit kepala Dioh. Dan pulok lagi Kok Ngoh maghoh ke Dioh. Seghupa je ngan cakak mok tadi. Dioh diang je. Kok Ngoh sughuh basuh kaki belaka dulu. Boleh teghuih tido je kaghang. Dioh naik ke ghumoh teghuih baghing ataih lece hak sedia bebentang tengoh lughung. Tido sebaghih je betige te. Kok Ngoh nepuk-nepuk Jamei.

Nok nyampei ke lelak mata, Dioh dengor oghang de lesung ghiuh lagi. Geghang ngat Dioh. Kala ikuit ke ati, Dioh bukannye ndok tido lagi. Dioh ndok bejaga seghupe oghang lain jugek. Bukannya ngantuk lagi. Ket Dioh takuit ke mok. Puaih Dioh pusing kanan pusing kighi. Ngelesoh je. Tak amboh tido. Tengking dak Kok Ngoh. Sughuh tido. Senyak teghuih Dioh. Entak je. Dalang ati Dioh ngoghek nok maghoh. Ket Dioh diang je. Takuit ke Kok Ngoh.

Ngeyenya Dioh nok makan lagi emping. Tak puaih tadi. Ket bio jelah. Pagi esok Dioh nok makan puaih-puaih. Nok makan ngan nyor. Nok makan ngan nisan Pak Andok. Mintok-mintok mok muwat emping tumbuk. Sedaknya. Tak sabo pulok Dioh nyampei ke pagi esok. Dapat makan haghi-haghi emping alang ke sedaknya. Ketnye dapat ke musing padi je. Sabitkan Dioh nok makan puaih-puaih mentaghe musing padi ni. Mentidoknya kena nunggulah pulok taun depan. Dioh taghik gebor. Tutuk muka. Tekelit-kelit mata Dioh dalang gebor. Tak sado entoh bile baghu Dioh lelak.#
(Wednesday February 8, 2012)


No comments:

Post a Comment